Skuamöz hücreli karsinom, tüm cilt kanserlerinin %15-20’ sini oluşturur. Yaş ilerledikçe ve düzenli güneş ışığı maruziyeti ile sıklık artmaktadır. Derinin epidermis tabakasındaki bazal keratinositlerde p53 geni mutasyonu sonucu ortaya çıkan kontrolsüz hücre çoğalmasından kaynaklandığı bildirilmiştir.
Skuamöz Hücreli Korsinom Sık Görülen Konumlar
- Baş, boyun, ekstremite ve gövdenin güneş gören yerleri
- Sigara içenlerde özellikle alt dudak.
Skuamöz Hücreli Korsinom Klinik Bulgular
- İyi diferansiye tip, düzgün sınırlı, kabarık, pembe- kahverengi görünümlü papüler lezyonlar olup keratinizasyon kabuklanma, ülserasyon olabilir.
- Kötü diferansiye tip, yumuşak kıvamlı fındık- ceviz büyüklüğünde lezyonlar olup kanama, nekroz ve ülser görülebilir.
- Lenf düğümü muayenesi yapılmalıdır. Karsinom tipi tümörler daha çok lenf sistemi yoluyla vücuda yayılım yapabilirler.
Skuamöz Hücreli Korsinom Risk Faktörleri
- UV maruziyeti (Tarım işçileri, pilotlar vs)
- Aktinik keratoz: Olguların %80’i aktinik keratozdan gelişir.3
- Deri boynuzu (cornu cutaneum): %15’inde SCC gelişir.4
- Queyrat eritroplazisi5
- Lökoplaki6
- Keratoakantom7
- Radyasyon hikayesi
- Kronik inflamasyon (Marjolin ülseri)
- Kimyasal (arsenik, hidrokarbon)
- Kronik immunsupresyon
(Nakil hastalarında risk 250 kat daha fazla) - Fitzpatrick tip I-II cilt yapısı
- Önceki cilt kanseri öyküsü
- HPV
- Sigara kullanım
- X. Pigmentosum
- Epidermolizis bülloza
- Albinizm
Skuamöz Hücreli Korsinom Alt Tipleri
Kanser dokusuda yer alan hücreler kontrolsüz çoğalma nedeniyle köken aldıkları hücrelere göre zamanla farklılaşmaya başlarlar. Buna diferansiyasyon denir. Nadir istisnaları dışında diferansiyasyon ne kadar fazla ise kanser o kadar kötü diferansiyedir ve seyri de o denli kötü olmaktadır. Buna göre iki tip skuamöz hücreli karsinom vardır:
Kötü diferansiye skuamöz hücreli karsinom: Seyri de kötü olup bulunduğu bölgeye yayılma ve metastaz yapma eğilimi daha yüksektir.
İyi diferansiye skuamöz hücreli karsinom: Seyri kötü diferansiye tipe göre çok daha iyidir.
Skuamöz Hücreli Korsinom Teşhisi
- Biyopsi (insizyonel ya da eksizyonel biyopsi): Biyopsi skuamöz hücreli karsinom tanısında olmazsa olmaz yöntemdir.
- Lenf düğümü muayenesi
- Sistemik taramalar: Kanserli dopkunun yayılma ihtimali olabilecek lalanlarla ilgili olarak ultrasonografi, ilaçlı (kontrastlı) bilgisayarlı tomografi (BT), ilaçlı manyetik rezonans (MR) inceleme konusunda doktorunuz sizi yönlendirecektir. Bazen bu tetkiklerin tümü gerekli olabilmektedir. Hastaların %0.5-10’u bölgesel metastaz yapar
- İnce iğne aspirasyon biyopsisi: Elle yapılan muayenede (palpasyon) hissedilen lenf düğümü varlığında ulştrasonografi eşliğinde yapılan biyopsi uygulamasıdır.
Skuamöz Hücreli Korsinom Tedavisi
Skuamöz hcreli karsinomda tedavi sonrası tekrarlama ve vücuda yayılma açısından bazı hastalar "yüksek riskli" olarak tanımlanır:
- Kronik UV maruziyeti (tarım işçileri, pilotlar)
- Fitzpatrick tip I-II cilt yapısı
- Kimyasal sanayi çalışanları (Arsenik, hidrokarbon)
- Radyasyon teması
- Xeroderma pigmentosum
- Bazex ve Gorlin sendromları
- HIV (AIDS hastalığı)
- Cildin uzu süreli olarak tahrişi (irritasyon) ve ülserasyonu
- HPV (Siğil zemininde yıllar sonra ortaya çıkabilmektedir.)
- Küretaj: <2cm ve iyi sınırlı lezyonlar
- Mohs cerrahisi: Özellikli tümör konumlar (göz çevresi, kulak gibi) ve nüks açısından yüksek riskli hastalar için ideal tedavi yöntemidir.
- Ameliyat: Düşük riskli hasta grubunda 4mm, yüksek riskli hasta grubunda 6-10mm sağlam doku dahil edilerek çıkarılır. Oluşan açıklık estetik plastik cerrahi prensiplerine uygun olarak onarılır.
- Sentinel nod (Bekçi nod, SN) örnekleme: Her kanserin bulunduğu konuma göre ilk olarak yayılacağı lenf nodu odağı bellidir. Bu nod bekçi (sentinel) düğüm olarak tanımlanır. Tümör etrafına radyoaktif madde enjekte edilerek sintigrafi yöntemi ile bu maddenin en çok toplandığı lenf düğümü tespit edilerek çıkarılır ve hızlı patolojik incelemede (frozen section) kanser dokusu taşıyıp taşımadığı ortaya konur. Kanser dokusu yok ise ameliyat sonlandırılırken, kanser dokusu var ise o bölgedeki tüm lenf düğümleri temizlenir. Çok sayıda klinik çalışmada bölgedeki tüm lenf düğümlerini temizlemekle bekç,i düğümü almak arasında uzun dönem kanser takiplerinde bir fark saptanmadığı gözlendiğinden günümüzde erken evre kanserlerde sıklıkla sentinel nod örneklemesi tercih edilmekt İleri evre hastalarda uygulanmaz. Özellikle ultrasonografik olarak 1cm ve daha büyük çaplı bölgesel lenf düğümü gözlenmişse düşünülebilir. Yüksek riskli hastalarda da önerilir.
- Lenfadenektomi: Klinik olarak elle hissedilen lenf düğümü varlığında veya sentinel lenf düğümü örnekleme sonucu pozitif olan hastalarda kanserli dokuya yakın alandaki lenf düğümleri temizlenir. Bu uygulama lenfödem denilen bölgesel şişmelere yol açabilir.
- Kemoterapi: Uzak metastaz veya bölgesel ilerlemiş hastalık varlığında uygulanır. Kemoterapi nüks oranlarını azaltmamıştır.
- Radyoterapi: Yapılan lenf düğümü çıkarma ameliyatında (lenfadenektomi) birden fazla lenf düğümünde kanser saptanırsa, mikroskopik rezidü, sinir dokularında yayılım (perinöral nvazyon), geniş kanser varlığında ışın tedavisi de yapılmaktadır.
Hastalarda kemoterapi ya da radyoterapi gerekip gerekmeyeceği, ameliyat sonrası yapılan patolojik inceleme ile elde edilen verilerle oluşturuşan evrelemeye göre belirlenir.
Skuamöz hücreli kanser evrelemesi
Skuamöz Hücreli Korsinom Seyri
Hastaların çoğunda ilk 2 yılda nüks görülür. İlk 5 yılda hastaların %50’sinde nüks gözlenir. Uzun dönem sağ kalım ile ilgili tümörün evresine göre çeşitli çalışmalar sonucu Amerikan Kanser Derneği (AJCC) çeşitli oranlar vermektedir. Belli sürelerde yeni tedavi şekilleri ile bu oranlar değişiklik göstermektedir.